Liever een babbel met een vertrouwenspersoon van het CLB?
Zoek je CLB Chat met onsBen je een ouder?
ASS toont zich op verschillende vlakken
Wie ASS heeft, is vaak extra gevoelig aan zintuiglijke waarnemingen en geraakt gemakkelijk overprikkeld. Communicatieve vaardigheden, flexibiliteit in gedrag en sociale omgang zijn vaak ook anders bij mensen met ASS.
Zintuiglijke gevoeligheid
Veel mensen met ASS hebben een grote zintuiglijke gevoeligheid. Dat kan zich uiten als volgt.
- Sommige kleren niet kunnen verdragen, omdat de etiketjes, de naden, de stof of zelfs het patroon in de stof zo onaangenaam aanvoelen
- Gemakkelijk overprikkeld raken door een drukke omgeving (lawaai, veel beweging, veel spullen …)
- Sterke voorkeur voor een bepaalde kleur, een bepaalde geur, een bepaalde stof …
Communicatie
Anderen begrijpen en jezelf verstaanbaar maken kan moeilijk zijn. Dat uit zich door:
- Taal bijleren gaat trager
- Eigenaardig taalgebruik met soms zelfverzonnen woorden
- Hardnekkige fouten in de uitspraak
- Vaak over hetzelfde praten, soms doordrammen, een te volwassen taalgebruik
- Letterlijk herhalen wat anderen zeggen, soms met vertraging (echolalie)
- Problemen hebben om anderen juist te begrijpen. Dingen wel letterlijk begrijpen, maar niet figuurlijk. Geen zinspelingen kunnen begrijpen. Daardoor letterlijk of verkeerd opnemen wat anderen zeggen
- Niet meteen reageren wanneer aangesproken
- Niet kunnen meegaan in een gesprek wanneer iemand op een ander onderwerp overgaat
- Non-verbale emoties en gebaren niet juist herkennen en interpreteren
- Meer over feiten dan over gevoelens praten
- Niet imiteren van anderen of juist heel letterlijk imiteren zonder de bedoeling te begrijpen
Flexibel denken en handelen
Flexibel zijn in het denken is moeilijk. Gewoontes zijn daarom heel vast. Kenmerken zijn:
- Volgordes staan vast: dingen moeten in volgorde gebeuren. Bijvoorbeeld eerst wassen dan ontbijten en nooit omgekeerd.
- Alles overzichtelijk willen houden, bijvoorbeeld door voorwerpen te sorteren, altijd meteen en nauwkeurig willen opruimen.
- Hetzelfde willen doen met dezelfde voorwerpen. Altijd op dezelfde stoel willen zitten, uit dezelfde beker drinken. Dit kan ook in eetgewoonten te zien zijn. Bijvoorbeeld, wortelen zijn lekker, maar je mag ze niet mengen met erwten.
- Geen nieuwe kleren willen aandoen, geen onbekend voedsel willen proeven.
- Paniekerig reageren als er een andere weg wordt genomen naar een bekende bestemming.
- Vreemde verbanden leggen. Een keer op bezoek bij de grootouders met een rode regenjas aan, betekent al gauw dat ‘op bezoek bij de grootouders’ altijd met een rode regenjas moet.
- Andere dingen kunnen in een andere omgeving. Bijvoorbeeld op school wel kunnen fietsen en thuis niet.
- Overdreven veel praten of blijven doorgaan over een bepaald onderwerp, ook al is de gesprekspartner het onderwerp beu.
- Uitzonderlijk veel weten over een thema dat je niet meteen bij de leeftijd zou associëren.
- Fantasie is moeilijk. Rollenspellen, denkbeeldige spellen enz. lopen moeizaam.
Problemen op sociaal vlak
- Niet aanvoelen in welke situatie welk sociaal gedrag gepast is, onuitgesproken sociale regels niet aanvoelen, niet gepast reageren.
- Oogcontact vermijden of maar heel vluchtig oogcontact maken.
- Geen informatie of de verkeerde informatie afleiden uit oogcontact
- Het verschil niet zien tussen goedbedoeld plagen en pesten
- In groepssituaties óf de anderen domineren om controle te behouden of juist heel kwetsbaar zijn in groep
- Moeilijkheden ervaren in samenspel, geen regels begrijpen of kunnen volgen, verkeerd interpreteren van de bedoelingen van anderen
- Moeite hebben om interesses te delen met leeftijdsgenoten, vaak omgaan met wie jonger of ouder is. Of eerder alleen blijven
- Contact zoeken maar niet weten hoe en daardoor soms anderen raar aanraken of zelfs slaan
- Een gebrek aan wederkerigheid in een relatie: zelf willen bepalen hoe de relatie loopt en niet ingaan op voorstellen van de ander.
Op school worden leerlingen voortdurend betrokken in groepsgesprekken en groepssituaties. De school is een heel drukke plaats met veel veranderlijkheid. Geen wonder dus dat iemand met ASS zich wel eens ontregeld voelt op school.