Slaap en slapen ...

Niet voor iedereen hetzelfde

Dat een baby niet doorslaapt, vindt iedereen normaal. Daar zijn een baby’s hersenen nog niet op gemaakt. En je merkt al snel verschillen tussen kinderen. De ene baby slaapt al sneller wat langer door ’s nachts dan de andere. De ene kleuter valt gemakkelijk in slaap en de andere ligt te woelen. De hersenen van een mens zijn pas volgroeid eens we volwassen zijn. En in al die tijd zit er behoorlijk wat verschil in groei: het tempo verschilt van mens tot mens.

Puberslaap

Bij pubers verschuift het slaap-waakritme. Dat is wetenschappelijk bewezen. Ze hebben het moeilijk om in slaap te vallen. Maar ze moeten wel vroeg opstaan. In de voormiddag slapen hun hersenen eigenlijk nog. Die fase kan een paar jaar duren, maar ze groeien daar uit.

Ieder z'n ritme en slaap

Er zijn nachtraven en ochtendmensen. Dat zit ingebakken. Een nachtraaf die er om half zeven uit moet, functioneert niet. We hebben ook niet allemaal evenveel slaap nodig.

De een slaapt al wat onrustiger dan de ander: dromen, slaapwandelen, roepen … zo is nachtrust soms erg vermoeiend. Na een nachtmerrie opnieuw inslapen, dat kan even duren. En dat neemt een hap uit de normale nachtrust.

Ook een stukje leren slapen

Vanaf pakweg 6 weken snappen baby’s dat huilen hun ouders lokt. Oudere kinderen doen dat subtieler: ze hebben dorst, ze zijn bang van het donker of ze zijn om 6 uur wakker en vinden dan dat papa maar mee moet opstaan om de tv op te zetten.

Zo komen kinderen en ouders elke nacht een portie slaap tekort. In de loop van de week hoopt dat op. Dat tekort maak je niet meteen weer goed. Een aangeleerde gewoonte van onderbroken slaap is niet gemakkelijk af te leren. Heb je iets gevonden dat jouw kind helpt om weer naar bed te gaan en genoeg te slapen? Hou dan vol. Want als je af en toe wél toegeeft, dan leert je kind 'aha, ik moet dat gewoon blijven volhouden'. We weten het: dat is niet gemakkelijk. Elke ouder geeft al eens toe! Want het kan best zijn dat je kind écht dorst heeft. Of naar het toilet moet.

Inslapen en wakker worden: het zit 'm in prikkels

Om ‘natuurlijk’ in te slapen, moeten we langzaam van waak naar slaap gaan. Het aantal prikkels (licht, geluid, activiteit) in de omgeving vermindert en dat maakt onze hersenen klaar om te gaan slapen. Wakker worden doen we het gemakkelijkst als de prikkels geleidelijk toenemen. Vaak zijn we nog ’s avonds nog te druk en krijgen we nog te veel prikkels: televisie kijken, computer en radio en gsm tegelijk gebruiken … Inslapen moet dan erg plots gebeuren en dat is moeilijk.

Tips voor de kleinsten

• Een bedritueel werkt
  Voor de kleinsten is een vast ritueel het best. Elke dag hetzelfde: eten – tv – bad – verhaaltje – slapen. Of een ander ritueel. Als het maar voorspelbaar is: zo leren de hersenen wanneer het tijd is om in slaap te vallen.
• Negeer ‘ongewenst wakkerblijfgedrag’
  Een kind mag naar het toilet. Of het mag drinken. Maar niet meer dan dat: kom je daarvoor uit bed, dan heb je géén recht op tv of een verhaaltje, of praten met mama en papa. Na het toilet of het drankje meteen weer in bed, is de regel. Zonder daar veel woorden aan vuil te maken.
• Geef een pluim voor wat goed ging!
  Een kind dat braaf terug in bed kruipt als je zegt dat het moet verder slapen, dat verdient ’s ochtends een grote pluim.
• Vaste tijden
  Slaap- en waaktijden zijn voor kinderen best regelmatig. Een uurtje langer opblijven op vrijdag kan geen kwaad, maar er mag toch niet te veel variatie zitten tussen week- en weekenddagen. Want dan heeft een kind het moeilijk om een vast waak- en slaappatroon aan te leren.
• Een sobere slaapomgeving
  Het is best als er niet te veel prikkels aanwezig zijn. Eigenlijk zou een slaapkamer moeten dienen om te slapen. Dat ligt niet voor de hand: de slaapkamer dient vaak ook om huiswerk te maken, te spelen, muziek te spelen, tv te kijken,
  
• Maak afspraken
  Afspraken kunnen helpen: alles uit en opgeruimd op een bepaald uur bijvoorbeeld.